شرکت سرمایه گذاری نوعی از نهادهای مالی دارای مجوز است که مطابق با اساسنامه خود، در موضوعات مشخصی سرمایه‌گذاری می‌کند. بر اساس آخرین مصوبه سازمان بورس و اوراق بهادار، حداقل سرمایه برای شرکت‌های سرمایه گذاری، ده میلیارد تومان می‌باشد.
فعالیت شرکت‌های سرمایه گذاری، در چارچوب تعیین شده توسط سازمان بورس و اوراق بهادار می‌باشد و عملکرد و فعالیت آنها همواره تحت نظر این سازمان است. در این مطلب بیشتر درمورد شرکت‌های سرمایه گذاری و انواع آنها صحبت خواهیم کرد.
شرکت سرمایه گذاری
هدف شرکت سرمایه گذاری جذب و مدیریت سرمایه‌های سرمایه‌گذار در بازارهای بورس و سرمایه است. این شرکت دارای شخصیت حقوقی مجزا و مستقل از سهامداران می‌باشد و به طور مستقیم در انواع دارایی‌ها سرمایه‌گذاری می‌کند.
این شرکت‌های سرمایه‌گذاری با توجه به استراتژی و اهداف خود در زمینه‌های مختلفی مانند سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، ملک، رمز ارز و ... فعالیت می‌کنند و تلاش می‌کنند که با تحلیل بازار بتوانند سرمایه‌گذاری‌های مناسبی با بیشترین سود برای سرمایه‌داران انجام دهند.
شرکت‌های سرمایه گذاری چه کاری انجام می‌دهند؟
طبق اساسنامه پیشنهادی سازمان بورس و اوراق بهادار، موضوع فعالیت شرکت‌های سرمایه‌گذاری به دو دسته فعالیت‌های اصلی و فرعی تقسیم می‌شود که جزئیات آنها شامل موارد زیر می‌باشد:
فعالیت‌های اصلی شرکت‌های سرمایه‌گذاری
- سرمایه‌گذاری در سهام، سهم الشرکه، واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌ها یا سایر اوراق بهادار دارای حق رای شرکت‌ها، موسسات یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری، با هدف کسب انتفاع، به طوری که خود به تنهایی یا به همراه اشخاص وابسته به خود نتواند کنترل شرکت موسسه یا صندوق سرمایه‌گذاری سرمایه‌پذیر را در اختیار بگیرد یا در آن نفوذ قابل ملاحظه‌ای کند.
- سرمایه‌گذاری در دیگر اوراق بهادری که دارای حق رای نیستند و توانایی انتخاب مدیر یا کنترل ناشر را به مالک اوراق بهادار نمی‌دهد.
فعالیت‌های فرعی شرکت‌های سرمایه‌گذاری
- سرمایه‌گذاری در مسکوکات، فلزات گران‌بها، گواهی سپرده بانکی و سپرده‌های سرمایه‌گذاری نزد بانک‌ها و مؤسسات مالی اعتباری مجاز.
- سرمایه‌گذاری در سهام، سهم الشرکه، واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌ها یا سایر اوراق بهادار دارای حق رای شرکت‌ها، موسسات یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری، با هدف کسب انتفاع، به طوری که خود به تنهایی یا به همراه اشخاص وابسته به خود نتواند کنترل شرکت موسسه یا صندوق سرمایه‌گذاری سرمایه‌پذیر را در اختیار بگیرد یا در آن نفوذ قابل ملاحظه‌ای کند.
- سرمایه‌گذاری در دارایی‌های دیگری مانند دارایی‌های فیزیکی، پروژه‌های تولیدی و پروژه‌های ساختمانی با هدف کسب انتفاع.
- ارائه خدمات مرتبط با بازار اوراق بهادار از جمله:
- پذیرش سمت در صندوق‌های سرمایه‌گذاری
- تأمین مالی بازارگردانی اوراق بهادار
- مشارکت در تعهد پذیره‌نویسی اوراق بهادار
- تضمین نقدشوندگی، اصل یا حداقل سود اوراق بهادار
- شرکت می‌تواند در راستای اجرای این فعالیت‌ها، در حدود مقررات برای اخذ تسهیلات مالی یا تحصیل دارایی نماید یا اسناد اعتباری بانکی اقدام کند و واردات یا صادرات کالا نیز انجام دهد و به انجام امور گمرکی مربوطه بپردازد. این اقدامات را تنها درصورتی می‌تواند انجام دهد که در راستای اجرای فعالیت‌های شرکت امری ضروری محصوب شوند و انجام آنها در مقررات ممنوعیتی نداشته باشد.
انواع شرکت سرمایه گذاری
یکی از عواملی که در تقسیم بندی شرکت‌های سرمایه‌گذاری موثر است، بعد حقوقی آنها می‌باشد. از این نظر این شرکت‌ها به سه دسته تقسیم می‌شوند:
شرکت سرمایه گذاری سهامی عام
این نوع شرکت سرمایه مورد نیاز خود را به شکل عمومی از سهامداران حقیقی و حقوقی جمع آوری می‌کند. سپس برای حفظ و افزایش ارزش سرمایه به دست آمده، منابع جمعآوری شده را در بخش‌های مختلفی مانند بورس، بانکداری، صندوق سرمایه‌گذاری و ... سرمایه‌گذاری می‌کنند. سرمایه‌گذاری در شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهامی عام یکی از روش‌های کسب سود بلند مدت است. سهام این نوع از شرکت‌های سرمایه‌گذاری قابلیت عرضه در بازار سرمایه را دارند. بدین صورت سهام شرکت پس از پذیرش در بورس، قابلیت خرید و فروش در بازار سهام مییابد.
شرکت سرمایه گذاری سهامی خاص
سرمایه این نوع شرکت‌ها از تعداد معدود و مشخصی از سهامداران تأمین می‌شود. با توجه به اینکه سهام این نوع شرکت‌ها قابلیت خرید و فروش در بورس ندارند، سایر سرمایهگذاران به راحتی نمی‌توانن وارد آنها شوند.
سهامداران شرکت‌های سرمایه‌گذاری در مدیریت شرکت دخیل است و در مجامع عمومی سهامداران حق رای دارند و هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت را انتخاب می‌کنند. اما مسئولیت آنها در این شرکت‌ها محدود به میزان سهام آنها است.
شرکت سرمایه گذاری استانی
منظور از این شرکت‌ها، شرکت سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت نیست و نباید با آنها اشتباه گرفته شوند. شرکت سرمایه‌گذاری استانی نوعی شرکت است که برای پشتیبانی از توسعه اقتصادی و اشتغال‌زایی در استان‌های مختلف ایجاد می‌شود. هدف این شرکت‌ها جذب سرمایه‌گذاری از سراسر استان در پروژه‌های مختلف صنعتی، کشاورزی، خدماتی و ... می‌باشد.
شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی هم به صورت دولتی و هم خصوصی قابل تاسیس هستند. در شرکت‌های دولتی سهام‌دار اصلی دولت است و شرکت‌ها در برنامه‌های توسعه استانی قرار دارند و به طور مستقیم از بودجه استان پشتیبانی می‌شوند. اما در شرکت‌های خصوصی سهام‌دار شرکت افراد حقیقی یا حقوقی هستند و با جذب سرمایه از بخش خصوصی و دولتی فعالیت خود را ادامه می‌دهند.
از آنجا که این شرکت‌ها طرح‌های توسعه‌ای استان را دنبال می‌کنند، در پروژه‌های خود روی بخش‌هایی مثل کشاورزی، گردشگری، معدن و دیگر خدمات استان سرمایه‌گذاری می‌کنند.
انواع شرکت سرمایه گذاری بر حسب نوع مالکیت
شرکت سرمایه گذاری دولتی
مالکیت دولتی اموالی هستند که به طور مستقیم دولت مالکیت آنها را بر عهده دارد و جز دارایی‌های دولت می‌باشند که در مقابل اموال فردی یا مالکیت خصوصی قرار دارند. مالکیت دولتی به مالکیت و کنترل هر نوع دارایی، صنایع یا شرکت‌ها در سطح ملی و منطقه‌ای در کل کشور اشاره دارد. روندی که یک دارایی را به مالکیت دولتی اضافه می‌کنند ملی‌سازی نام دارد.
شرکت سرمایه گذاری خصوصی
شرکت‌هایی که مالکیت خصوصی دارند دارای ویژگی‌های زیر می‌باشند:
- مالکیت عمده آنها بر عهده افراد حقیقی و حقوقی غیر دولتی فعال در بخش خصوصی است.
- اندازه آنها متفاوت می‌باشد، زیرا از کسب و کارهای کوچک خانوادگی گرفته تا کسب و کارهای میلیاردی را شامل می‌شوند.
شرکت سرمایه گذاری وابسته به نهادهای عمومی غیردولتی
موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی واحدهای سازمانی مشخصی می‌باشند که برای انجام وظایف و خدماتی که جنبه عمومی دارند با اجازه قانون تشکیل می‌شوند.
انواع شرکت سرمایه گذاری بر حسب پذیرش در بورس
شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و فرابورس
در بورس اوراق بهادار قابلیت معامله روی سهام شرکت‌های پذیرفته شده تسهیل و نظارت می‌شود.
شرکت‌های بورسی معمولا شرکت‌هایی هستند که یا قبلا دولتی بوده‌ند و سازمان خصوصی‌سازی سهام آنها را عرضه کرده است. برخی نیز شرکت‌هایی هستند که یا از ابتدا سرمایه خود را از طریق توسط پذیره‌نویسی عمومی در بازار بورس تامین کرده‌اند و یا شرکت سرمایه‌گذاری سهامی عامی بودهاند که موفق به اخذ مجوز پذیرش و عرضه در بازار سرمایه شده‌اند.
معامله بر روی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس آسان‌تر و مطمئن‌تر می‌باشد. زیرا این شرکت‌ها به هنگام پذیرش باید شرایط خاصی داشته باشند. این شرایط مانند فیلتری هستند که باعث می‌شوند سهامداران با اطمینان بیشتری بر روی این شرکت‌ها سرمایه‌گذاری کنند. علاوه‌براین پیدا کردن خریدار و فروشنده برای سهام شرکت‌های بورسی به دلیل متمرکز بودن آسان‌تر می‌باشد.
همچنین دسترسی به اطلاعات این شرکت‌ها امکان‌پذیرتر می‌باشد و سازمان بورس اوراق بهادار بر روی اطلاعات این شرکت‌ها و ارائه صورت‌های مالی آنها نظارت دارد.
بازار فرابورس بازاری می‌باشد که سهام برخی از شرکت‌ها که قابلیت عرضه در بورس نداشتهاند در این بازار معامله می‌شود. در این بازار معمولا سهام شرکت‌های تازه تاسیس، شرکت‌هایی که برای ورود به بازار بورس یا تمایلی ندارند و یا امکان پذیرش در بورس ندارند و همچنین برخی شرکت‌هایی که به هر دلیل از بازار بورس به این بازار منتقل شده‌اند معامله می‌شود.
بازار بورس و فرابورس بسیاری از مشکلات شرکت‌ها را رفع می‌کند، جذب سرمایه بالایی دارد و در بازگردانی سهام و از همه مهم‌تر نقد شوندگی سهام شرکت‌ها بسیار خوب عمل می‌کند. وجود بازار فرابورس در کنار بازار بورس اوراق بهادار به شرکت‌ها و سهامداران این امکان را می‌دهد که قبل از وارد شدن به بازار بورس تجربه‌ای برای حضور با یک بازار مشابه را داشته باشند تا بتوانند نقاط ضعف و قوت خود را بیابند و آمادگی‌های لازم را برای ورود به بازار بورس اوراق بهادار به دست آورند.
سود شرکت سرمایه گذاری
در کل سوددهی شرکت سرمایه‌گذاری دو بخش است:
سود نقدی: این بخش از سود در ازای هر سهم به صاحب سهام پرداخت می‌شود. نرخ بازده نقدی نیز مثل صندوق سرمایه‌گذاری از تقسیم سود پرداختی به هر سهم بر ارزش هر سهم محاسبه می‌شود.
عواید سرمایه‌ای: این قسمت از درآمد ناشی از افزایش ارزش سهام شرکت به دست می‌آید که ناشی از عملکرد مناسب شرکت، افزایش سودآوری شرکت و رشد ارزش اوراق بهادار و سایر داراییهایی است که در سبد دارایی‌های شرکت وجود دارند.
پس بازده کل سرمایه‌گذاری در شرکت از مجموع این دو بخش تقسیم بر ارزش سرمایه‌گذاری اولیه به دست می‌آید.
شرکت سرمایه گذاری چه تفاوتی با هلدینگ دارد؟
هدف یک هلدینگ یا شرکت مادر از سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌ها، مدیریت و کنترل آن شرکت‌ها است.
عملکرد شرکت‌های سرمایه‌گذاری برعکس هلدینگ است زیرا سهام شرکت‌های بورسی و غیر بورسی را با هدف کسب سود خرید و فروش می‌کنند تا سهامداران سود کنند و عمدتاً در مدیریت شرکت‌هایی که سهامشان را خریداری کرده‌اند نقشی ندارند. بنابراین وقتی شرکت‌های سرمایه‌گذاری به سود خوبی برسند، شرکت‌های زیر مجموعه خود را می‌فروشند. اما شرکت هلدینگ سهام شرکت‌های زیر مجموعه خود را به جز در موارد خاص به فروش نمی‌رساند.
مراحل ثبت این دو شرکت شبیه به یکدیگر می‌باشد، اما تفاوتشان در سرمایه اولیه لازم برای ثبت شرکت و طرح تجاری می‌باشد.
جمع بندی
گسترش فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه گذاری در بازارهای مختلف باعث ایجاد نهادهای مالی مختلفی شده است. برخی از مهم‌ترین این نهادها شرکت سرمایه‌گذاری می‌باشد که در زمینه خرید و فروش سهام شرکت‌های بورسی، اوراق بهادار و دارایی‌های مختلف فعالیت دارد.
در این مقاله ما در مورد شرکت‌های سرمایه‌گذاری، انواع آن و تفاوت آن با نهادهای دیگر با یکدیگر صحبت کردیم. امیدواریم که این مطالب برای شما مفید بوده باشد.
